soğd alfabesi ne demek?

Soğd Alfabesi

Soğd alfabesi, Soğdca dilini yazmak için kullanılan bir alfabedir. Kökeni Süryani alfabesine dayanır ve Orta Asya'nın önemli ticaret dillerinden biri olan Soğdca'nın yaygınlaşmasında büyük rol oynamıştır.

Temel Özellikleri:

• Abjad Sistemi: Soğd alfabesi bir abjad sistemidir, yani genellikle sadece ünsüz harfleri içerir. Ünlülerin çoğu yazılmaz, ancak bazı durumlarda "matres lectionis" adı verilen ünsüz harfler kullanılarak belirtilebilir.
• Yazım Yönü: Genellikle sağdan sola doğru yazılır.
• Harf Formları: Harflerin kelime içindeki konumuna (başta, ortada, sonda) göre farklı formları bulunur.
• Köken ve Evrimi: Süryani alfabesinden türemiş olup, zamanla Soğdca'nın fonolojik yapısına uygun olarak evrimleşmiştir. Bu evrim sonucunda farklı harf formları ve yeni harfler ortaya çıkmıştır.
• Kullanım Alanları: Soğd alfabesi, ticaret metinleri, dini metinler (Budist, Maniheist ve Hristiyan), mektuplar ve diğer çeşitli belgelerde kullanılmıştır.
• Türevleri: Soğd alfabesi, daha sonraki dönemlerde Uygur alfabesi gibi diğer alfabelerin gelişimine de katkıda bulunmuştur. Moğol alfabesi de Uygur alfabesi vasıtasıyla Soğd alfabesinden etkilenmiştir.
• Önemli Belgeler: Soğd alfabesiyle yazılmış önemli belgeler arasında Budist Sutraları, Maniheist metinler ve ticaret yazışmaları bulunmaktadır. Bu belgeler, Soğd kültürünü ve dilini anlamak için önemli kaynaklardır.

Soğd alfabesi, Orta Asya'nın kültürel ve ticari tarihinde önemli bir yere sahiptir ve bölgedeki diğer yazı sistemlerinin evrimini etkilemiştir.